Het onderwerp is het zinsdeel waar de rest van de zin betrekking op heeft. De zin geeft dus weer
- wat er met het onderwerp aan de hand is
- wat het onderwerp doet of overkomt
Hoe vind ik het onderwerp?
|
Als je alle werkwoord in de zin bepaald hebt (je weet wat de actie (iets doen of iets zijn) in de zin is), en vervolgens alle zinsdelen, dan kan je de vraag stellen: WIE of WAT is iets? WIE of WAT doet iets? Het antwoord op die vraag is het onderwerp. |
Er is altijd maar één onderwerp in een zin (zonder bijzinnen). Als ik een zin vragend maak, komt het onderwerp op de tweede plaats te staan.
Let op: het onderwerp is een zinsdeel en kan dus uit één of meerdere woorden bestaan. Daarom bepaal je altijd eerst de persoonsvorm en de zinsdelen!
Neem als voorbeeld de zin: Ik loop op straat.
Stap 1: persoonsvorm bepalen; maak de zin vragend.
Loop ik op straat? loop is de persoonsvorm; komt van "om te lopen"
Stap 2: zinsdelen bepalen
ik is een zinsdeel (staat al voor de pv)
op straat is een zinsdeel (ik kan zeggen:op straat loop ik)
Stap 3: onderwerp bepalen
Wie doet het lopen? -> ik
ik is het onderwerp (het tweede zinsdeel van de vraagzin).
Notatie
Het onderwerp duid ik aan door "o" erboven te schrijven.
Hoe kan ik mezelf controleren?
|
Het onderwerp in de zin kan ik altijd vervangen door één van de volgende woorden*: |
|||
|
|
ik jij hij zij het |
wij |
|
|
*Dit zijn persoonlijke voornaamwoorden |
|||
Voorbeeld: De lange jongen loopt door de stad.
Stap 1: maak een vraagzin
Loopt de lange jongen door de stad? loopt is de pv; komt van "om te lopen"
Stap 2: bepaal de zinsdelen
de lange jongen is een zinsdeel (het staat al voor de persoonsvorm)
door de stad is een zinsdeel (ik kan zeggen: door de stad loopt de lange jongen)
Stap 3: bepaal het onderwerp en controleer
de lange jongen is onderwerp (wie is het die het lopen doet?)
Controle: ik kan "de lange jongen" vervangen door hij:
Hij loopt door de stad.
Resultaat
o=hij pv
De lange jongen | loopt | door de stad.
Let op: deze controle is heel handig, ook voor het bepalen of je wel het complete onderwerp hebt gevonden!
Als je het onderwerp hebt vervangen door een persoonlijk voornaamwoord, staat het altijd op de tweede plaats van de vraagzin!